تصمیم تازه تهران برای کاهش بیشتر تعهداتش ذیل برجام که روز دوشنبه، ۲۷ خرداد، اعلام شد موجی از واکنش‌های جهانی را به دنبال داشته است.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، صبح دوشنبه اعلام کرد که ایران تا ده روز دیگر از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده که در برجام تعیین شده بود، عبور خواهد کرد.
آمریکا، اتحادیه اروپا و شمار دیگری از کشورها به این تصمیم واکنش نشان داده‌اند.
آمریکا
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، با انتشار پیامی کوتاه خبر تصمیم جدید ایران را در توئیترش منتشر کرد و نوشت: «ایران از سقف ذخیره اورانیوم تمرد می‌کند».
رئیس‌جمهوری آمریکا در هفته‌های اخیر بارها گفته است با اینکه از مذاکره با جمهوری اسلامی برای دستیابی به توافقی جامع استقبال می‌کند اما اجازه نخواهد داد تهران به سلاح هسته‌ای دست یابد.
ساعاتی پیش از انتشار توئیت آقای ترامپ، گارت مارکیز، سخنگوی جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در بیانیه‌ای اعلام کرده بود: «برنامه‌های ایران برای غنی‌سازی فقط به این دلیل ممکن شد که توانایی‌های آنها در توافق وحشتناک [برجام] دست‌نخورده باقی ماند».
دستیار ویژه و سخنگوی جان بولتون در بیانیه خود همچنین نوشت: «باج‌خواهی هسته‌ای رژیم باید با افزایش فشار بین‌المللی روبه‌رو شود».
فرانسه
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، از تصمیم ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ایش ابراز تأسف کرد ولی گفت که پاریس با متحدانش و همچنین با ایران مذاکره خواهد کرد تا از افزایش تنش در منطقه جلوگیری شود.
امانوئل مکرون در یک نشست خبری همراه با همتای اوکراینی خود گفت: «به خاطر اعلان امروز ایران متأسفم، ولی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده که ایران به تعهداتش پایبند است و ما قویا از این کشور می‌خواهیم که صبر پیشه کرده و مسئول باشد».
وی گفت از الان تا روز هشتم ژوئیه، فضایی برای گفت‌وگوی بیشتر به منظور حفظ برجام وجود دارد.
به نظر می‌رسد هشتم ژوئیه (هفدهم تیر) اشاره به پایان ضرب‌الاجل ایران به کشورهای باقی‌مانده در برجام است.
جمهوری اسلامی گفته است اگر در این مدت منافع ایران در برجام تأمین نشود، تعهدات برجامی‌اش را بیشتر کاهش خواهد داد.
اتحادیه اروپا
فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در واکنش به تصمیم جدید ایران گفت که معیار برای این اتحادیه «گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است».
خانم موگرینی که روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری سخن می‌گفت، تأکید کرد که «اظهارات سیاسی معیار تصمیم‌گیری نیست» و اتحادیه اروپا منتظر بررسی‌ها و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد ماند.
وی همچنین درباره افزایش تنش در خاورمیانه گفت که اتحادیه اروپا نهاد اطلاعاتی مستقلی ندارد و بر مبنای اطلاعاتی که کشورهای عضو در اختیار آن می‌گذارند، عمل می‌کند.
رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت که کشورهای عضو این اتحادیه «درباره خطر اشتباه محاسبه و افزایش غیرعمدی تنش» نگران‌اند.
بریتانیا
یک سخنگوی نخست‌وزیر بریتانیا روز دوشنبه گفت که اگر ایران از تعهداتش در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای تخطی کند، لندن در واکنش به آن، تمام گزینه‌های در دسترس را بررسی خواهد کرد.
به گزارش رویترز، این سخنگو که نامش فاش نشده است، به خبرنگاران گفت: «ما در زمینه نگرانی خود نسبت به برنامه ایران جهت کاهش پیروی‌اش از برجام به روشنی اعلام موضع کرده‌ایم. در صورتی که ایران به تعهدات هسته‌ای خود عمل نکند ما تمامی گزینه‌هایی را که در دست داریم مد نظر خواهیم گرفت».
اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز گفته است که اگر تهدید ایران عملی شود قدرت‌های جهانی باید فوراً سازوکار تحریم‌ها علیه تهران را باز گردانند.
به گزارش آسوشیتدپرس، وی با تأکید بر اینکه کشورش اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای دست یابد گفت: در صورتی که «تهدید امروز ایران درباره غنی‌سازی اورانیوم فراتر از سقف تعیین‌شده در توافق هسته‌ای» عملی شود «جامعه جهانی باید فورا تحریم‌های قبلی را اِعمال کند».
آقای نتانیاهو عصر یکشنبه نیز در مراسم افتتاح شهرکی به نام ترامپ در بلندی‌های جولان، جمهوری اسلامی را عامل حمله به نفتکش‌ها در دریای عمان معرفی کرد و از «همه کشورهای حامی صلح» در جهان خواست که از تلاش‌های رئیس‌جمهور آمریکا در «مهار این خشونت‌های خطرناک» حمایت کنند.
واکنش داخلی
ساعتی پس از نشست خبری سخنگوی آژانس انرژی اتمی ایران، یک نماینده مجلس از گام‌های بعدی جمهوری اسلامی خبر داد.
مجتبی ذوالنور، نماینده مجلس شورای اسلامی، به خبرگزاری مهر گفت در صورتی که اروپا در سه هفته باقی‌مانده از «مهلت ۶۰ روزه»، اقدامی برای حفظ برجام نکند «پروتکل الحاقی را که به عنوان پشت‌قباله برجام، داوطلبانه اجرایی کردیم، به حالت تعلیق در می‌آوریم».
این نماینده که مسئول «کمیته هسته‌ای» در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است، همچنین مدعی شد که «اروپا برای حفظ برجام اراده‌ای ندارد و نمی‌خواهد برای این کار هزینه کند».
مجتبی ذوالنور گفته است در صورت عدم حفظ برجام پس از پایان مهلت ۶۰ روزه، «در وهله اول، درصد غنی‌سازی اورانیوم را تا هر میزانی که نیازمان باشد افزایش می‌دهیم» و سپس اقدام به «بازگرداندن رآکتور اراک به وضعیت قبل از برجام»، «تجدیدنظر در همکاری خود با آژانس» و «خروج از ان‌پی‌تی» اقدام خواهد شد.
ایران ۱۸ اردیبهشت امسال و در سالگرد خروج آمریکا از برجام، با اعلام اینکه برخی تعهداتش ذیل برجام را متوقف می‌کند، به اروپا مهلتی ۶۰ روزه برای اجرای تعهداتش داد؛ کشورهای اروپایی در واکنش، اعلام کردند که هیچ ضرب الاجلی را نمی‌پذیرند.
آمریکا پیش از این، کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ذیل برجام را برخلاف «قواعد بین‌المللی» دانسته و گفته است که این اقدام نشانگر تلاش ایران است تا «دنیا را به گروگان بگیرد».
رادیو فردا
